شرایط حمایت از علامت تجاری

در نظام های حقوقی مختلف، دو سیستم اصلی جهت حمایت از علائم تجاری وجود دارد که عبارتند از سیستم اولین ثبت و اولین استفاده.

در نظام اولین استفاده، حقوق انحصاری مرتبط با یک علامت تجاری به شخصی تعلق می گیرد که برای اولین بار علامت را در بازار مورد استفاده قرار داده است. اما در سسیستم اولین ثبت، حق استفاده از علامت تجاری متعلق به شخصی است که آن را طبق قوانین کشور به ثبت رسانده است.

در نظام حقوقی ایران، قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 برای حمایت از علائم تجاری سیستم اولین ثبت را پذیرفته است. بر اساس ماده 31 این قانون «حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.»

ثبت علامت تجاری مزایای فراوانی در بر دارد. اگر علامت تجاری ثبت نشود، شرکت‌های رقیب از همان علامت یا علامتی که شباهت آن با علامت مزبور به اندازه‌ای است که موجب گمراهی خواهد شد برای همان کالا یا کالاهای مشابه استفاده خواهند کرد و در نتیجه سرمایه‌گذاری در بازاریابی یک محصول ممکن است به هدر رود. اگر یکی از رقیبان از علامت تجاری یکسان یا مشابه علامت تجاری استفاده کند، ممکن است مشتریان تصور کنند آن محصول متعلق به همان شرکت است و در نتیجه کالای رقیب را خریداری کند. این امر نه تنها سود شخص یا شرکت را کاهش خواهد داد و مشتریان را گمراه خواهد کرد بلکه به شهرت و وجهه آن آسیب خواهد زد، بخصوص اگر محصول رقیب کیفیت نازلی داشته باشد.

 

مدت اعتبار قانونی علائم تجاری ثبت شده

مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می‌باشد. این مدت با درخواست مالک آن برای دوره‌های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است‌. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می‌شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تأخیر، درنظر گرفته می‌شود.

 

علائم تجاری غیر قابل ثبت

برخی علائم تجاری به دلیل نداشتن شرایط اساسی یک علامت معتبر، قابلیت ثبت و حمایت ندارند. مهمترین آنها عبارتند از:

– واژه‌های عام: برای مثال، اگر شرکت شما قصد دارد علامت تجاری «صندلی» را برای فروش صندلی ثبت کند، تقاضانامه ثبت این علامت مردود خواهد شد چون «صندلی » واژه‌های عام برای این محصول است.

– واژه‌های توصیف کننده: اینها کلماتی هستند که معمولا در تجارت به منظور توصیف محصول مورد نظر بکار می‌روند. برای مثال، ثبت کلمه شیرین برای شکلات قابل قبول نخواهد بود چون محصول را توصیف می‌کند. در واقع اگر به تولیدکننده شکلات برای عرضه محصولاتش حق استفاده انحصاری از کلمه «شیرین» داده شود، کاری ناعادلانه خواهد. به همین ترتیب واژه‌های کیفی مانند «سریع»، «بهترین»، «کلاسیک» یا «نوآورانه» به احتمال بالا مردود خواهند شد مگر اینکه بخشی از یک نشان خاص باشند. در این گونه موارد، درج عبارتی دال بر اینکه درخصوص آن بخش از علامت حق استفاده انحصاری درخواست نمی‌شود، ضروری است.

– علائم گمراه کننده (فریب دهنده): علائم تجاری هستند که مصرف کننده را نسبت به ماهیت، کیفیت یا مبداء جغرافیایی محصول گمراه می‌کند یا فریب می‌دهند. برای مثال، عرضه مارگارین به بازار با علامت تجاری که تصویر یک گاو داشته باشد مردود خواهد شد. چون علامت موجب گمراهی مصرف کنندگان خواهد شد و مصرف کنندگان احتمالا تصور خواهند کرد که این علامت به محصولات لبنی مرتبط است (مانند کره حیوانی است.)

علاوه بر موارد مذکور، طبق ماده 32 قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح های صنعتی 1386 علامت درموارد زیر قابل ثبت نیست‌:

الف ـ نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد.

ب ـ خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

ج ـ مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه درمورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آنها گمراه کند.

د ـ عین یا تقلید نشان نظامی‌، پرچم‌، یا سایر نشانهای مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمانهای بین‌الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیونهای بین‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.

هـ ـ عین یا به طرز گمراه‌کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است‌.

و ـ عین یا شبیه آن قبلا برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن که عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.

ز ـ عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به‌لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

علائم تجاری در دو سطح داخلی و بین المللی قابل ثبت هستند. ثبت داخلی علامت در اداره مالکیت صنعتی ایران و بر اساس ضوابط و اصول این اداره و ثبت بین المللی علامت تجاری بر اساس سیستم مادرید می باشد. در آینده مراحل، مدارک و نحوه ی ثبت علامت تجاری در هر دو روش داخلی و بین المللی به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تماس با ما

برای دریافت اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید